Danimarka’da “Alevi İnanç Toplumu” başvurusu 

Feramuz Acar

DABF Başkanı 

Danimarka Alevi Birlikleri Federasyonu (DABF) Aleviliğin Danimarka’da kendine özgü bir inanç toplumu olarak kabul edilmesi için başvuruyor. DABF olarak yaklaşık 6 aydır süren bir çalışma sonucu, Dr. Ali Yaman’ın da katkılarıyla hazırladığımız ve AABF dedeler kurulu başkanlığınca da onaylanan başvuru raporunda, bakanlığın şart koştuğu 9 soruya cevap verdik. DABF olarak yakında gerekli ek belge ve örgütsel bilgilerle beraber, bir basın açıklaması yaparak Alevi inanç toplumu başvurumuzu Danimarka makamlarına vereceğiz.

Başvuruda özet olarak, Alevliğin çeşitli inançların sentezinden oluşan,İslam dahil birçok inançtan algıları olan, fakat inanç esasları ve ibadeti ile bunlardan ayrı, kendine özgü bir inanç olduğu net bir şekilde vurgulanıyor. Raporda Aleviliğin tanrı inancının; Vahdet-i Vücut (varlığın birliği) ve bunun en mükemmel parçası olan Kamil-i İnsan’ın kutsallığı belirtiliyor.

İkrarnamemiz ‘Pir ve Cem-i Canlar huzurunda Hakk-Muhammed-Ali-Hünkar Bektaşi Veli, Kamil-i İnsan olma yoluna talip, elime, dilime, belime sahibim, olsun cemi canlar, Şahid-Allah’ şeklinde özetlendi.. Aleviliğin temel etik ahlaksal kuralları 4 Kapı 40 Makam içinde olduğu vurgulanıp kısaca; ‘Eline, diline, beline ve aşına işine eşine sahip olmaktır’ şeklinde özetleniyor.. Avrupa’da Alevi inancı ve esaslarının belirlenip düzenlenmesin konusunda söz sahibi en yüksek kurul, federasyonlar ve konfederasyonumuza bağlı dedeler kurulu olduğu belirtildi.

Kaynak kitap olarak Aleviliğin daha çok sözlü geleneğe dayandığı bununla beraber, ulu ozanlarımızın deyiş ve divan kitapları, İmam Caffer Buyruğu, Hünkar Bektaşi Veli, Makalat, Vilayetnameler, Kerbela’yı konu alan kitaplar Faziletname-i, İmam Ali Hüsniye gibi kitapların yanı sıra yabancı dillerde de kaynak kitap gösterildi.

Aleviliğin temel inanç kaynakları bölümünde, Alevilik bir çok inancının sentezinden oluştuğu ve sembolik olarak Kırklar Cemini temel aldığı, bunun yanı sıra, Şiilik, Şaman, Eski Ortadoğu ve Anadolu kültürleri ve Senkretist (sentezci, birleştirici) tezlere örnekler verilerek, Kırklar Cemi inanışı, Hz. Ali kültü, Kerbela olayı, Ehlibeyt ve 12 imam sevgisi, tasarruf düşüncesi ve Hünkar Bektaş-i Veli felsefesine değinildi.

İnanç ve ibadet bölümünde Cem ibadeti geleneği , Musahiplik, Abdal Musa Birlik Cemi, Nevruz, Muharrem Orucu ve Aşure günü, Cenaze Hizmeti, Hızır Orucu, Hıdırellez, kurban adak geleneği, doğum ve ad verme, Sünnet ve kirvelik, nikah/evlilik ve geleneklerimizin inançsal yanlarına örnekler verdik. Başvuruda ayrıca Alevilikte Dedelik kurumu ve Dedelerin nitelik, işlev ve eğitimi hakkında bilgi verilmekte.

Ayrıca, gülbeng, tercüme, semah, deyişlerimiz, Bektaşi fıkraları, ziyaret yerlerimiz, Sivas Şehitleri, Alevi Uluları, sembolik resimler, Alevi terimler sözlüğü, Bin yılın türküsü, Kadının Türküsü, AB ülkelerinde Alevilik, konularında ek belgeler örnekler başvuru ile birlikte yetkililere verilecek..



Danimarka’da inanç toplumu

Danimarka yasaları uyarınca, belirli bir tanrı anlayışı, ikrarnamesi, ahlak öğretisi ve ibadet biçimi olan inançlar ve o inancın temsil eden kurum, kilise bakanlığına başvurarak, inanç toplumu ve kurumu statüsünü alabiliyor. Bu statü inanç toplumu ve kurumuna bazı yasal haklar ve güvence sağlıyor. Örneğin inanç toplumunu rencide edici söz ve eylemler ceza yasası kapsamı içine giriyor.. Bu durumda “Cemevi cümbüş yeridir” diyen bir kişi 6 ay ceza alabiliyor. İnanç toplumu olarak çeşitli fonlardan yardım alma olanağı var, ayrıca devlet, belediyeler istenildiğinde inanç toplumuna ibadet ve mezarlık yeri göstermek zorunda. Devlet dışarıdan gelecek olan inanç liderlerine vize, oturma çalışma izini de veriyor.İnanç toplumu liderleri isterlerse resmi geçerliliği olan nikah kıyma (evlendirme) yetkisine de sahip olabiliyorlar.İnanç kurumları ayrıca yasaların oluşumunda görüş bildirme hakkına sahip. Tabi ki inanç toplumu olarak ta temel insan haklarına ve devletin yasalarına uyma, soysa kültürel inançsal vs. faaliyetlerde bulunma zorunluluğu var.

Danimarka halk okullarında din dersi seçmeli, isteyen veliler çocuklarını din dersine göndermeyebiliyor. Dersler ağırlıkla Hıristiyanlık üzerine fakat, diğer inançlar hakkında da karşılaştırmalı vs. eğitim verilmek zorunda. Bunun dışında bakanlıkça onaylanan bir inanç kurumunun özel okul, dershane açıma hakkı var bunun için yardım olanakları da var.